تغیر مسیر یافته از - زیاد بن عبدالله
زمان تقریبی مطالعه: 4 دقیقه
 

ابومحمد زیاد بن عبدالله بکایی





ابومحمد زیاد بن عبدالله بکّائی عامری کوفی قیسی (م ۱۸۳ هـ)، از شاگردان برجسته ابن‌اسحاق، استاد ابن‌هشام و از محدثان و سیره‌نویسان قرن دوم هجری قمری بوده که اثری درباره سیره پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) دارد.


۱ - معرفی اجمالی



ابومحمد زیاد بن عبدالله بن طفیل بن عامر بکّائی عامری کوفی قیسی، ملقب به بکّاء، اهل کوفه و از طایفه بنی بکاء، تیره‌ای از بنی عامر بن صعصعه بود و نسبت وی بدین‌سبب است، و از عدنانیان است.
بکائی از شاگردان برجسته ابن‌اسحاق، نخستین سیره‌نویس زندگی پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بود. به گفته عبدالله بن ادریس، وی از معتبرترین شاگردان ابن‌اسحاق بود، زیرا دو مرتبه سیره و مغازی را از استادش فرا گرفت.
بکائی به منظور ترویج و گسترش دانش خویش، زادگاهش کوفه را به مقصد بغداد ترک گفت و مدت زیادی در بغداد اقامت گزید. وی در آنجا مجالس درس بر پا ساخت و به تعلیم‌ اندوخته‌های خویش در مغازی و حدیث پرداخت و سرانجام به کوفه بازگشت.
رجال‌شناسان اهل‌سنت در جرح و تعدیل شخصیت بکائی، گوناگون سخن رانده‌اند: دسته‌ای او را محدثی ضعیف و پراشتباه،
[۸] نسائی، احمد بن شعیب، الضعفاء و المتروکین، ص۱۱۴.
و گروهی او را راستگو و ثقه خوانده‌اند.

۲ - اساتید و شاگردان



غیر از ابن‌اسحاق اساتید دیگر بکائی در حدیث و فرائض بزرگانی چون حصین بن عبدالرحمان، عبدالملک بن عمیر و سلیمان اعمش را می‌توان نام برد.
از جمله کسانی که از وی دانش آموخته و روایت کرده‌اند، می‌توان به افرادی مانند عبدالملک بن هشام (تدوین‌کننده مشهورترین کتاب درباره سیره پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم))، احمد بن حنبل (پیشوای حنبلیانحسن بن عرفه و زیاد بن ایوب اشاره کرد.

۳ - تاریخ وفات



بکائی به سال ۱۸۳ هـ در کوفه درگذشت.

۴ - آثار



بکائی دارای اثری به نام سیر النبی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بوده است.

۵ - پانویس


 
۱. سمعانی، عبدالکریم، الانساب، ج۲، ص۲۹۰.    
۲. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۲، ص۱۶۲.    
۳. ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۲، ص۹۱.    
۴. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۱۵، ص۱۰.    
۵. ابن‌ابی‌حاتم رازی، عبدالرحمن بن محمد، الجرح و التعدیل، ج۳، ص۵۳۸.    
۶. ابن‌سعد بغدادی، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۹۶.    
۷. ابن‌حبان، محمد بن حبان، المجروحین، ج۱، ص۳۰۷.    
۸. نسائی، احمد بن شعیب، الضعفاء و المتروکین، ص۱۱۴.
۹. عقیلی، محمد بن عمرو، الضعفاء الکبیر، ج۲، ص۷۹.    
۱۰. صفی‌الدین خزرجی، احمد بن عبدالله، خلاصة تذهیب تهذیب الکمال، ج۱، ص۱۲۵.    
۱۱. ابن‌خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۲، ص۳۳۸.    
۱۲. مزی، یوسف بن عبدالرحمن، تهذیب الکمال، ج۹، ص۴۸۶.    
۱۳. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۹، ص۵.    
۱۴. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۹، ص۴۹۹.    
۱۵. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۳، ص۵۴.    
۱۶. ابن‌سعد بغدادی، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۹۶.    
۱۷. بخاری، اسماعیل بن ابراهیم، التاریخ الکبیر، ج۳، ص۳۶۰.    
۱۸. عصفری، خلیفة بن خیاط، تاریخ خلیفه، ص۳۷۴.    
۱۹. بابانی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۱، ص۳۷۶.    


۶ - منبع



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۳۴۸، برگرفته از مقاله «ابومحمد زیاد بن عبدالله بکایی».
• عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۴۱۹.






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.